Προστασία Ελληνικών περιουσιών στην Κωνσταντινούπολη

Αν και οι πρώτες εκτιμήσεις τουρκικών και ξένων τραπεζών μιλούσαν για ζημιές της τάξης του ενός ή δύο δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών, τον Φεβρουάριο του 1956 η τουρκική κυβέρνηση μείωσε κατά πολύ το ποσό, υπολογίζοντας τις συνολικές ζημιές σε 69.578.744 λίρες Τουρκίας, δηλ. περίπου 25 εκατομμύρια δολάρια.

Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών υπολόγισε ότι μόνο οι ζημιές που υπέστησαν οι εκκλησίες ξεπερνούσαν τα 150 εκατομμύρια δολάρια της εποχής. Βρετανοί διπλωμάτες υπολόγισαν τις ζημιές σε περίπου 200 εκατομμύρια δολλάρια, ενώ σύμφωνα με εκτίμηση της ελληνικής κυβερνήσεως οι ζημιές ανήρχοντο σε 500 εκατομμύρια δολλάρια. Ο Γάλλος συγγραφέας και καθηγητής στην Σορβόννη Francois Crouzet στο βιβλίο του Le Conflit de Chypre (Η διένεξη της Κύπρου) υπολογίζει τις ζημιές σε 300 εκατομμύρια δολάρια της εποχής, δηλαδή πολύ περισσότερα του ενός δισεκατομμυρίου σημερινών (2008) δολαρίων.

Από το ποσό που υπολόγισε και ενέκρινε η τουρκική κυβέρνηση κατέβαλε τελικώς ποσό μικρότερο των 10 εκατομμυρίων Λ.Τ., και μάλιστα ύστερα από πολλούς μήνες, όταν η αξία της τουρκικής λίρας είχε υποτιμηθεί δραματικά. Δηλαδή, δόθηκαν αποζημιώσεις μικρότερες του 1% της αξίας των καταστροφών. Πάρα πολλοί δικαιούχοι δεν εισέπραξαν καμμία απολύτως αποζημίωση, ενώ υπήρξαν και περιπτώσεις επιχειρηματιών που, ενώ έχασαν τα πάντα – και άρα είχαν ζημιά την χρονιά εκείνη – υποχρεώθηκαν να πληρώσουν και φόρο κερδών.

Υπόθεση Φωκά κατά Τουρκίας

Οριστική είναι η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) στην υπόθεση των αδελφών Φωκά κατά της Τουρκίας, η οποία δημιουργεί πλέον νομολογία στο ΕΔΑΔ, για όλες τις σχετικές υποθέσεις που αφορούν όλες τις μη μουσουλμανικές μειονότητες της Τουρκίας, αφού η Αγκυρα, προχώρησε σε μία ενέργεια σημαντική από νομική και πολιτική σκοπιά.

Σύμφωνα με δελτίο Τύπου του εκ των δικηγόρων της υπόθεσης Δημήτρη Γκελντή, από την Κατερίνη, η τουρκική κυβέρνηση δεν άσκησε έφεση κατά της απόφασης με την οποία καταδικάστηκε σε παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ανατρέποντας τη δήλωση του εκπροσώπου του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών, ο οποίος είχε δηλώσει στον τουρκικό Τύπο στις 30-09-2009 ότι η Τουρκία θα ασκήσει έφεση στην υπόθεση Φωκά.

Η Πολυξένη Φωκά – Πιστικά, της οποίας η ιστορία θα μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη από ελληνοτουρκική συμπαραγωγή, ήταν μοναδική κληρονόμος μιας τεράστιας περιουσίας που είχε αποκτήσει από τους θετούς γονείς της. Η περιουσία της, που αποτελείτο από τρεις πολυώροφες οικοδομές στο Ταξίμ-Πέρα, είχε δημευθεί από το τουρκικό κράτος το 1997 κατ' εφαρμογή ''μυστικών διαταγμάτων του 1964'', και απεβίωσε φτωχή το 2000 στο ίδρυμα Βαλουκλή. Το τουρκικό κράτος δεν επέτρεψε στους αδελφούς Φωκά να κληρονομήσουν την αδελφή τους, οι οποίοι το 2002, προσέφυγαν στο ΕΔΑΔ.

Το δικαίωμα της Τουρκίας να ασκήσει έφεση έληξε στις 29-12-2009, τρεις μήνες δηλαδή μετά την έκδοση της ομόφωνης απόφασης που εκδόθηκε στις 29-09-2009, και το ΕΔΑΔ καταδίκασε την Τουρκία για παραβίαση του άρθρου 1 του Πρωτοκόλλου 1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην υπόθεση των αδελφών Φωκά.

Σύμφωνα με τον οργανισμό λειτουργίας του ΕΔΑΔ μέχρι τις 29-03-2010 αν δεν επέλθει φιλικός συμβιβασμός μεταξύ των μερών, τότε το Δικαστήριο θα εκδώσει απόφαση που θα αφορά τις οικονομικές αξιώσεις των αδελφών Φωκά που ανέρχονται στα 24 και πλέον εκ ευρώ και αφορά την αξία των ακινήτων, τα διαφυγόντα κέρδη και την ηθική τους βλάβη.

Όπως αναφέρει το δελτίο Τύπου, οι δικηγόροι των αδελφών Φωκά αποφάσισαν να αλλάξουν την τακτική τους και θα ζητήσουν ως πρώτο αίτημά τους από το ΕΔΑΔ την επιστροφή των ακίνητων και τα διαφυγόντα κέρδη.

Η απόφαση του ΕΔΑΔ ήταν ομόφωνη αφού και η Τουρκάλα δικαστής που συμμετείχε στη σύνθεση του δικαστηρίου ψήφισε υπέρ της καταδίκης της Τουρκίας.

Ο Ελληνας δικηγόρος, από την Κατερίνη Δημήτρης Γκελντής δήλωσε ότι «η απόφαση πλέον είναι οριστική, δημιουργώντας νομολογία στο ΕΔΑΔ για όλες τις σχετικές υποθέσεις», σημειώνοντας ότι η θέση της Τουρκίας να μην ασκήσει έφεση – γνωρίζοντας ότι δεν είχε περιθώρια ευνοϊκής κατάληξης- έχει και νομική και πολιτική σημασία.

«Νομική, γιατί αποδέχεται πλέον μία νέα πραγματικότητα πολιτική και με συγκρατημένη αισιοδοξία επισημαίνω ότι η θέση αυτή της Αγκυρας ίσως σηματοδοτεί τη νέα ευρωπαϊκή προοπτική που θέλει να χαράξει και είναι απότοκος της ιστορικής αυτοκριτικής που είχε ασκήσει πρόσφατα ο Πρωθυπουργός κ. Ερντογάν στηλιτεύοντας τις πρακτικές διακρίσεων που είχαν ακολουθήσει παλαιότερα οι τουρκικές Κυβερνήσεις σε βάρος των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων», είπε.

Αποδεικνύεται επίσης ότι η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ατομικών ελευθεριών είναι πάνω από σημαίες, πάνω από εθνικότητες, πάνω από θρησκείες πάνω από όποιες διαφορές υπήρχαν και εύχομαι να μην υπάρξουν στο μέλλον μεταξύ των δύο χωρών, πρόσθεσε.

Ο Τούρκος δικηγόρος Οκάν Χεμσινλίογλου, από την Κωνσταντινούπολη δήλωσε ότι «το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με ομόφωνη απόφαση στις 29-09-2009, έκρινε αυθαίρετη τη στάση της Κυβέρνησης της Τουρκικής Δημοκρατίας να μην αναγνωρίσει το κληρονομικό δικαίωμα των αδελφών Φωκά λόγω της ελληνικής τους καταγωγής.

«Η απόφαση αυτή είναι ιστορική γιατί έχει ανοίξει ο δρόμος σε οποιοδήποτε σημείο της Τουρκίας, οποιοσδήποτε Ελληνας, Αρμένιος, Εβραίος ή Βούλγαρος να διεκδικήσει το κληρονομικό του δικαίωμα που είναι επιστροφή των ακινήτων ή αποζημίωση.
Τελικά αυτός ο σκληρός νομικός αγώνας που πέρασε από αρκετά δύσκολα στάδια θα καταλήξει να δούμε δικαιωμένους τους αδελφούς Φωκά και θα είναι πολύτιμη, ηθική ικανοποίηση για μας», πρόσθεσε.

O Κύπριος Δικηγόρος Αχιλλέας Δημητριάδης δήλωσε ότι «η ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Σεπτεμβρίου 2009 στην υπόθεση Φωκά κατά Τουρκίας, η οποία έχει να κάνει με τα κληρονομικά δικαιώματα των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη, έγινε οριστική στις 29 Δεκεμβρίου 2009. Η μη άσκηση έφεσης από την Τουρκία συνιστά δικαίωση των δικαιωμάτων όχι μόνο των αδελφών Φωκά, αλλά και χιλιάδων άλλων ατόμων Ελληνικής καταγωγής των οποίων οι περιουσίες κατασχέθηκαν από την τουρκική Κυβέρνηση στη συνέχεια των δύο «Μυστικών Διαταγμάτων» του Υπουργικού Συμβουλίου το 1964.

Το επόμενο βήμα στη διαδικασία στο Στρασβούργο έχει να κάνει με το ακριβές ποσό της αποζημίωσης που θα πληρωθεί από την τουρκική Κυβέρνηση. Αυτό αποτελείται από μια απαίτηση για διαφυγόντα κέρδη, ένα ποσό για αποζημίωση των ακινήτων, εάν δεν επιστραφούν καθώς επίσης και αποζημιώσεις για ηθική βλάβη και δικαστικά έξοδα. Το ποσό που διεκδικούμε μέχρι τώρα είναι λίγο κάτω από 25 εκατομμύρια ευρώ και αυτό αναμένεται να αυξηθεί.»

Πηγή: http://www.sigmalive.com/archive/news/local/230644#sthash.9qqgwcPr.dpuf 

Πηγή: Βικιπέδια